CAPTABLE (BẢNG PHÂN CHIA CỔ PHẦN) BỊ HỎNG?
| Rất nhiều nhà sáng lập kinh doanh rất tốt, nhưng mắc kẹt ở trong bảng phân bổ cấu trúc vốn vì 4 lỗi cơ bản trong hình bên.
4 trường hợp bảng Captable không thể đầu tư founder nên tránh: Hình 1: Nhà sáng lập với ít hơn 80% cổ phần biểu quyết trước vòng seed. Hình 2: Nhà đầu tư với quá nhiều khả năng quyết định và kiểm soát. Hình 3: Các cựu nhà sáng lập hoặc advisors không còn đóng góp cho công ty chiếm hơn 10% -> Cổ phần chết. Hình 4: Zoo tiếng anh gọi là sở thú – Tức là quá nhiều NDT trong một công ty không hiểu lắm những gì công ty đang làm và khó đồng cảm cho công ty lúc công ty khó khăn. |
|
“Tôi đã trao quá nhiều vốn cho một số Angel Investors và các nhà đầu tư tiềm năng này đang gây khó khăn cho tôi. Làm gì bây giờ?”- Một Founder hỏi.
Trước hết, khi CapTable bị hỏng do pha loãng quá nhiều ban đầu, Founders không nên tiếp cận bất kỳ nhà đầu tư mới nào trước khi fix CapTable của mình.
Dưới đây là hai lựa chọn mà Founder có thể nghĩ ra để khắc phục:
1. Tạo một nhóm ESOP dành riêng cho Founders. Do nhóm ESOP mới được tạo ra này mà các cổ đông hiện tại sẽ bị pha loãng.
Và các cổ đông hiện hữu cần hiểu rằng nếu có bất kỳ khoản đầu tư mới nào được đưa vào công ty, thì nó không chỉ mang lại lợi ích cho công ty khởi nghiệp mà còn cho tất cả các cổ đông, vì tài sản của các bạn tăng lên.
2. Nếu founder nhận ra rằng mình đã trao quá nhiều cổ phần của công ty mình cho các nhà đầu tư hoặc cố vấn, những người không còn đóng góp nhiều nữa, bạn có thể cân nhắc việc mua lại một phần quyền sở hữu đó.
Tuy nhiên, việc đồng ý về một mức giá hợp lý cho việc mua lại này có thể khó khăn nếu ngay từ đầu chúng ta không thỏa thuận rõ ràng. Thông thường, những khoản mua lại này chỉ có thể xảy ra ở giá trị cổ phiếu thấp hơn giá trị cổ phiếu của công ty bạn được đầu tư vòng đầu tư gần đây nhất.
Có nhiều trường hợp bạn chưa từng gọi vốn nên chưa có một định giá được chấp nhận thì nên thỏa thuận định giá lại công ty tại thời điểm hiện tại để quyết định giá mua.
Chí ít, đây là các cách để khắc phục tình hình.
Mua lại cổ phần từ các cổ đông không hoạt động cũng có thể là cơ hội tốt để cả nhà đầu tư hiện tại và nhà đầu tư mới có được nhiều quyền sở hữu hơn trong công ty khởi nghiệp của bạn và họ cảm thấy xứng đáng với công sức họ bỏ ra cống hiến cho giai đoạn mới.
Giá trị nhiều, rủi ro cao, giá cổ hợp lí. Giá trị ít hoặc không có, mua định giá cao. That’s life.
Trong ESG, các tiêu chí về công ty được định giá cao nhất trong con mắt nhà đầu tư, phần lớn các founders Việt Nam bị hỏng ngay yếu tố G – Governance, tức là quản trị thượng tầng.
Liquidity: Tính thanh khoản cổ phần và quản trị thượng tầng đang là điểm yếu của các công ty khởi nghiệp; chính vì yếu tố này cứ kinh doanh khoảng vài ba, năm năm lại sụp một biz vì năng lực quan hệ cổ đông hạn chế gây ra xung đột ảnh hưởng tới hoạt động kinh doanh.
Sứ mệnh của chúng tôi: Tạo nên các công ty lành mạnh về tài chính, quản lý tiền bạc và phát triển bền vững qua các chu kỳ khủng hoảng kinh tế.
Muốn vậy anh em thượng tầng phải thật sự gắn kết và công tác shareholder relations phải được chú tâm đáng kể.